نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
دانش آموخته کارشناسی ارشد/ دانشکده منابع طبیعی/ دانشگاه گیلان
2
دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، ایران
3
دانشیار پژوهش ، مؤسسة تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
4
استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، ایران
5
استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی الگوی مکانی، رقابت و اجتماع‌پذیری درون و بین گونه‌های درختی است که به معرفی نگرشی ارزشمند در مورد فرایندها و سازوکارهای تأثیرگذار بر حفظ همزیستی گونه‌ها منجر می‌شود. بدین منظور سه قطعه نمونۀ یک هکتاری در سه مرحلۀ تحولی اولیه، بلوغ و پوسیدگی در توده‌های آمیختۀ راش در پارسل شاهد طرح سیستان در استان گیلان انتخاب شد و در کلیۀ درختان قطورتر از 5/7 سانتی‌متر به‌تفکیک گونه، اندازه‌گیری قطر برابرسینه و ارتفاع و تعیین مختصات دکارتی به‌روش فاصله – آزیموت صورت گرفت. سپس درختان به چهار طبقۀ قطری تقسیم شدند و برای تعیین الگوی پراکنش، رقابت و اجتماع‌پذیری میان آنها از توابع یک و دومتغیرۀ K رایپلی استفاده شد. الگوی پراکنش درختان در مراحل اولیه، بلوغ و پوسیدگی به‌ترتیب کپه‌ای شدید، کپه‌ای ضعیف و کاملاً تصادفی شد. سرشت سایه‌پسندی و رقابت درون‌گونه‌ای راش از طبقات مختلف قطری و همچنین رقابت و اجتماع‌پذیری میان راش- ممرز و راش- دیگر گونه‌ها در طول زمان و در طی مراحل مختلف تحولی جنگل یکسان نبود. تفاوت در ساختار، تنوع سرشت اکولوژیکی و تفاوت در واکنش گونه‌های مختلف نسبت به متغیرهای محیطی در طول مراحل تحولی درخت و تفاوت در رویش و دیرزیستی فیزیولوژیکی گونه‌ها ناشی از آمیختگی توده‌های مورد بررسی را می‌توان از عوامل مؤثر در این تفاوت دانست. شناخت الگوها و اتفاقات طبیعی هدایت‌شده توسط طبیعت در طول زمان، لازمۀ اجرای عملیات جنگل‌شناسی هدفمند و متناسب با مراحل تحولی توده‌های جنگلی است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Spatial patterns, competition and spatial association of trees from different development stages in mixed beech (Fagus orientalis Lipsky) stands
نویسنده [English]
-
Maryam Kazempour Larsary
1
1
M.Sc. Student of Silivicultural and Forest Ecology, Faculty of Natural Resources, University of Guilan
2
Associate Professor, Forestry Department, Faculty of Natural Resources, University of Guilan, Some Sara, I.R. Iran
3
Associate Professor, Research Institute of forests and Rangelands. Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, I.R. Iran
4
Professor, Forestry Department, Faculty of Natural Resources, University of Guilan, , Somehsara, I.R. Iran
5
Assistant Professor, Center of Research and Education of Agriculture and natural research of Guilan, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, I.R. Iran
چکیده [English]
This research was conducted to study the spatial patterns, inter and intra-specific associations of tree species that may provide valuable insights into processes and mechanisms that maintain species coexistence. Data collection was done using three one-hectare (100 m × 100 m) plots from three development stages (initial, optimal and decay) in an intact mixed beech forest. The positions of all trees with diameter at breast height (DBH) larger than 7.5 cm were recorded using azimuth-distance method. The measured trees were then divided into four diameter size classes. Spatial patterns and spatial associations among tree size classes (intra-specific) and among species (interspecific) were analyzed using univariate and bivariate Ripley’s K-function. Results indicated that spatial patterns of trees are aggregated, slightly aggregated and random for initial, optimal and decay stages, respectively. Over time, shade-tolerant nature and intra-specific competition of beech trees from different size classes as well as inter-specific competition between beech- hornbeam and among beech- other species across different development stages indicated the different situations. Structural differences, various ecological nature, various reaction of different species to environmental variables at different life stages, difference in growth and physiological mortality due to mixed studied stands can be considered as effective factors in these difference. Knowledge about spatial pattern and natural events are the prerequisite for the implementation of targeted silvicultural interventions and commensurate with the potential and development stages of forest stands.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Competition
-
Development stages
-
Mixed beech stands
-
Ripley’s K–function
-
spatial association
)