ذخیرۀ کربن و رابطة آن با ویژگی های فیزیکی و شیمیایی در خاک کاربری های مختلف در منطقة زاگرس شمالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 داشجو/ دانشگاه گیلان

2 استاد/ دانشگاه گیلان

3 استاد/ دانشگاه تهران

4 استاد / دانشگاه ارومیه

چکیده

تحقیق حاضر با هدف برآورد مقادیر وزنی ذخیرۀ کربن و ارتباط آن با سایر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک درچهار کاربری (بکر، حفاظتی، بهره‌برداری و باغی) در منطقة زاگرس شمالی در استان آذربایجان غربی انجام گرفت. در هر کاربری در داخل واحدهای همسان 30 قطعه نمونه مشخص شد و در هر یک از آنها نمونه‌برداری از خاک انجام گرفت و سپس مهم‌ترین خصوصیات خاک شامل کربن آلی، جرم مخصوص ظاهری، بافت، رطوبت اشباع، درصد تخلخل، اسیدیته، هدایت الکتریکی، ازت کل، آهک، فسفر قابل جذب و پتاسیم محلول در آزمایشگاه تعیین شد. نتایج نشان داد کربن ذخیره‌شده در دو عمق 15-0 و 50-15 سانتی‌متر به‌ترتیب در کاربری بکر 96 /90 و 92/128 تن در هکتار، در کاربری حفاظتی 85/82 و 99 /173 تن در هکتار، در کاربری بهره‌برداری 26/78 و 26/119 تن در هکتار و در کاربری باغی 75/34 و 95/58 تن در هکتار است. همچنین نتایج نشان داد که بین مقادیر آهک، شن، سیلت، درصد تخلخل، جرم مخصوص ظاهری، رطوبت اشباع، پتاسیم، فسفر، هدایت الکتریکی، کربن آلی و C/N، در کاربری‌های مورد مطالعه و در عمق‌های اندازه‌گیری‌شده با مقدار ذخیرۀ کربن همبستگی وجود دارد و براساس مدل‌های به‌دست‌آمده در کاربری‌های مختلف درصد کربن آلی، جرم مخصوص ظاهری و درصد تخلخل بیشترین تأثیر را در مقدار ذخیرۀ کربن داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Soil carbon stock and its relationship with physical and chemical characteristics in soil of different land-uses in Zagros region

چکیده [English]

The present study aimed at estimating the amount of carbon storage and its relationship with other physical and chemical soil properties in four land-use systems including intact, protected, exploited and garden-uses areas in the northern Zagros region in west Azarbaijan Province, Iran. Thirty sample plots were identified and within each plot, soil samples were taken in each land use and each same unit, and some soil properties including organic carbon, bulk density, texture, saturation, percent porosity, pH, electrical conductivity, total nitrogen, lime, phosphorus and potassium solution were analyzed. The carbon storage in 0-15 and 15-50 cm of soil in different land-uses was respectively in intact area, 90.96 and 128.92 tons per hectare, in protected area, 82.85 and 173.99 tons per hectare, in exploited area, 78.26 and 119.26, and in garden-uses area, 34.75 and 58.95 tons per hectare. The results of statistical tests showed that there are significant correlation between the amount of lime, sand, silt, porosity, bulk density, saturation, potassium, phosphorus, conductivity, organic carbon, C/N, and the amount of carbon storage. Based on the modeling, the percentage of organic carbon, bulk density and porosity percentage had the greatest impacts on the amount of carbon storage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Carbon sequestration
  • Forest soil
  • Land-use
  • Northern Zagros