بررسی امکان برنامه ریزی استفادۀ چندمنظوره از مناطق جنگلی زاگرس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 Assistant Professor, Mahabad Branch, Islamic Azad University

2 استادیار، گروه جنگلداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی

3 دانشیار، گروه جنگلداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی

4 کارشناس ارشد آبخیزداری

چکیده

تخریب جنگل‌های زاگرس از گذشته‌های دور تاکنون، ناشی از بهره‌برداری‌های سنتی و اغلب نادرست جنگل‌نشینان به‌دلیل فقر، بیکاری و امرار معاش، امری متداول است. در این تحقیق برای کاهش تخریب و پایداری جنگل، امکان استفادۀ چندمنظوره از مناطق جنگلی زاگرس با کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی، سنجش از دور و تحلیل سلسله‌مراتبی در 9178 هکتار از جنگل‌های شهرستان بانه بررسی شد. همۀ کاربری‌های ممکن و معیارها و زیرمعیارهای تأثیرگذار بر هر کاربری براساس مرور منابع و نظر کارشناسان انتخاب شد. نقشۀ زیرمعیارها با کاربرد نقشه‌ها و داده‌های موجود، برداشت‌های زمینی و تصاویر IRS-P6 تهیه شد. وزن معیارها و زیرمعیارها با کاربرد روش تحلیل سلسله‌مراتبی تعیین شد. نقشۀ شاخص‌ها با طبقه‌بندی نقشۀ زیرمعیارها براساس نظر متخصصان تهیه شد. نقشۀ اولویت هر کاربری با کاربرد روش ترکیب خطی- وزنی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی تولید شد. نقشۀ اولویت نهایی از طریق روی‌هم‌گذاری نقشه‌های اولویت هر نُه کاربری حاصل شد. سرانجام نقشۀ تناسب اکولوژیک با ویرایش نقشۀ اولویت نهایی تهیه شد. نتایج نشان می‌دهد که سطح عمدۀ کاربری‌های فعلی با توان اکولوژیک تطابق ندارد، اما از نظر اکولوژیک کاربری‌های مختلف می‌تواند به‌صورت مجزا یا همراه با هم در منطقه وجود داشته باشد که سبب کاهش وابستگی جنگل‌نشینان به درختان جنگلی، کاهش تخریب و در نتیجه پایداری جنگل می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation on the multipurpose planning in Zagros forests

نویسندگان [English]

  • Naser Ahmadi Sani 1
  • Sasan Babaie Kafaky 2
  • Asadollah Mataji 3
  • Lida Razaghnia 4
1 Assist;, Prof;, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Mahabad Branch, Islamic Azad University, Mahabad, I.R. Iran.
2 Assist., Prof., Department of Forestry, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran,, I.R. Iran.
3 Assoc., Prof., Department of Forestry, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, I.R. Iran.
4 MSc of Watershed Management, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Mahabad Branch, Islamic Azad University, I.R. Iran.
چکیده [English]

Degradation of Zagros forests has been continuing since a long time ago because of traditional and often improper exploitations due to poverty, unemployment, and livelihood. In this study, in order to reduce forest degradation and improve sustainability, the feasibility of multipurpose using of Zagros forest was assessed in Baneh forests by using GIS, RS and AHP. All of the possible land-uses as well as criteria and sub-criteria were identified based on expert's judgment and literature reviews. Subcriteria maps was created using available data, field works, and IRS-P6 imageries. The weights of subcriteria were determined using AHP. The priority maps of each land-uses was produced with a weighted linear combination method using GIS. The final priority map was achieved by overlying the individual land-use priority maps. The final ecological capability map was prepared by editing the priority map. The results show the main area of current land-uses does not match with the ecological potential. However, ecologically, various land-uses meaning multiple-use can exist separately or together in the study area leading to reducing people’s dependence on forest trees, degradation and improving the forest sustainability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Analytical Hierarchy process
  • Ecological Capability
  • Multi-Purpose Use
  • remote sensing
  • Zagros forests