ارزیابی صفات رویشی برخی جمعیت‌های پده (Populus euphratica Olive.) در شرایط مختلف شوری در عرصه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم

10.22059/jfwp.2022.337849.1204

چکیده

پده (Populus euphratica Olive.) از درختان بومی ایران است که نسبت به شرایط اکولوژیکی مناطق خشک و بیابانی سازگاری زیادی دارد. در این تحقیق قلمه‌های پده از رویشگاه‌های اصلی شامل معصومیه، حمیدیه، مرنجاب و منجیل جمع‌آوری و پس از ریشه‌دهی و رشد کافی به سه مزرعه آزمایشی با شوری متفاوت منتقل گردید. آزمایش در قالب طرح کرت‌های خردشده در زمان و مکان اجرا شد. نتایج نشان داد اثر کلیه عوامل به‌جز اثر بلوک و اثر متقابل سه‌گانه بر شاخص‌های رویشی نهال‌های پده معنی‌دار بود (01/0p≤). در مزارع آزمایشی غیرشور، لب‌شور و شور، نهال‌های تولیدی از جمعیت منجیل و مرنجاب به‌ترتیب بیش-ترین و کم‌ترین زنده‌مانی را داشتند. در مزرعه غیرشور نهال‌های تولیدشده از جمعیت‌های منجیل و معصومیه بیش‌ترین ارتفاع را داشتند. شاخص‌های رویشی در مزرعه غیرشور مقادیر بالاتری نسبت به مزارع لب‌شور و شور داشت. در مزرعه لب‌شور جمعیت منجیل و پس از آن جمعیت معصومیه بیش‌ترین قطر یقه را داشته و جمعیت‌های مرنجاب و حمیدیه کمترین قطر یقه را داشتند. گرچه در مزرعه شور نیز جمعیت‌های معصومیه و منجیل بیش‌ترین ارتفاع نهال را به خود اختصاص دادند، اما با دو جمعیت دیگر اختلاف معنی‌داری نداشتند. در مزرعه شور از نظر میزان قطر نهال نیز جمعیت‌های معصومیه و منجیل برتر از سایرین بودند. نتایج کلی تحقیق نشان داد به‌دلیل پتانسیل ژنتیکی بالاتر در رویشگاه منجیل و شرایط مناسب درختان مادری از نظر خاک و به‌خصوص فراهمی آب در رویشگاه‌های منجیل و معصومیه، زنده‌مانی و رشد قطر و ارتفاع نهال در این جمعیت‌ها بیشتر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of vegetative traits of some populations of Euphrates poplar (Populus euphratica Olive.) under different salinity conditions in the field

نویسندگان [English]

  • Hossein Tavakoli Neko
  • Abbas Pourmeidani
Assistant Professor, Forests and Rangelands Research Department, Qom Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Qom, I.R. Iran.
چکیده [English]

Euphrat Poplar (Populus euphratica Olive.) is a native tree of Iran with high adaptation to the ecological conditions of arid and desert areas. In this research, the plant cuttings were collected from main habitats including Masoumiyah, Hamidiyeh, Maranjab and Manjil. Traits such as survival and establishment percentage, diameter and height growth and the rate of disease and pest damage were measured. The results of split plot at the time and place of vegetative indices of seedlings showed significant effects of the studied factors on the diameter and height of seedlings (p≤0.01). In non-saline, Semi-salineand saline experimental farms, the population of Manjil had the highest and Marnjab the lowest survival. The populations of Manjil and Masoumiyah had the highest height in the non-saline farm. Vegetation indices in non-saline farms had higher values than semi-saline and saline farms. In the semi-saline farm, the population of Manjil and Masoumiyah had the largest and Marnjab and Hamidiyeh had the smallest collar diameters. Although in the saline farm, the populations of Masoumiyah and Manjil had the highest seedling height, but they were not significantly different from the other two populations. In the saline farm, in terms of seedling diameter, the populations of Masoumiyah and Manjil were superior to the others. The overall results showed that due to the higher genetic potential in Manjil habitat and suitable conditions of mother trees in terms of soil and especially water availability in Manjil and Masoumiyah habitats, survival and diameter and of height cutting are higher in these populations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ecophysiology
  • diversity
  • survival
  • salinity
1]. Calagari, M. (1998). The ecological study of Populus euphratica Oliv. in the margin river of Karoon. Pajouhesh-va-Sazandegi, 35(13): 20-25.
[2]. Chen, S., and Polle, A. (2010). Salinity tolerance of Populus. Plant Biology, 12: 317- 333.
[3]. Rottenberg, A., Nevo, E., and Zohary, D. (2000). Genetic variability in sexually dimorphic and monomorphic populations of Populus euphratica (Salicaceae). Canadian Journal of Forest Research, 30: 482-486.
[4]. Tavakoli Neko, H., Shirvani, A., and Assareh, M.H. (2013). Growth and morphological characteristics of Populus euphratica Oliv. ecotypes in Iran. Procceedings of the 2nd International Conference on Agriculture and Natural Resources. December 25-26 Kermanshah, Iran, pp. 791-793.
[5]. Tavakoli Neko, H., Shirvany, A., Assareh, M.H., Naghavi, M.R., and Pessarakli, M. (2016). Genetic diversity in some Euphrates poplar (Populus euphratica Olive.) ecotypes in Iran using microsatellites (SSRs) markers. Journal of Biodiversity and Environmental Sciences, 9(1): 434-440.
[6]. Tavakoli Neko, H., Shirvany, A., Assareh, M.H., Naghavi, M.R., and Pessarakli, M. (2018). Effects of NaCl on growth, yield and ion concentration of various Populus euphratica Olive. ecotypes in Iran. Desert, 23(2): 189-198.
[7]. Ottow, E.A., Brinker, M., Teichmann, T., and Kaiser, E.W. (2005). Populus euphratica displays apoplastic sodium accumulation, osmotic adjustment by decreases in calcium and soluble carbohydrates, and develops leaf succulence under salt stress. Plant Physiology, 139: 1762–1772.
[8]. Javanshir, K., Dastmalchi, H. and Emarati, A. (1997). The ecological study on Haloxylon sp. Populus euphratica and Tamarix sp. in desert of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands Publication, Tehran.
[9]. Daneshvar, H.A., Kiani, B. and Modirrahmati, A.R. (2006). Effect of different levels of NaCl and CaCl2 on growth and leaf, branch and root elements of Populus euphratica cutting. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 14(1): 20-28.
[10]. Mohammadi, A., Calagari, M., Ladan-Moqaddam, A.R. and Mirakhori, R. (2013). Investigation on growth and physiological characteristics of Populus euphratica Oliv. provenances at Garmsar desert station. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 21(1): 115-125.
[11]. Tavakoli Neko, H., Shirvany, A., Assareh, M.H., Adnani, S.M., and Mohebbi Kia, M. (2019). Evaluation of salinity tolerance in Euphrates poplar (Populus euphratica Olive.) ecotypes using stress tolerance indices. Arid Biome Scientific Journal, 9(1): 56-65.
[12]. Tavakoli Neko, H., Shirvany, A., Assareh, M.H., and Morshedloo, M.R. (2019). Physiological response to salinity stress in various Populus euphratica Oliv. ecotypes in Iran. ECOPERSIA, 7(2): 97-103.