تأثیر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک بر ترکیب و تنوع پوشش‌های درختی در جنگل‌های قامیشله مریوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکدۀ فناوری کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکدۀ فناوری کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 استادیار دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز، اهر، ایران

4 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد اکولوژی جنگل، دانشکدۀ فناوری کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک بر تنوع و ساختار پوشش درختی جنگل‌های بلوط منطقۀ قامیشله شهرستان مریوان استان کردستان در منطقه‌ای با مساحت 275 هکتار انجام گرفت. به این منظور 90 قطعه‌ نمونۀ 10 آری به‌صورت منظم تصادفی پیاده شده و در مرکز هر قطعه ‌نمونه، نمونۀ خاک از عمق صفر تا 30 سانتی‌متری برداشت شد. براساس نتایج به‌دست‌آمده، میانگین قطری درختان منطقه، ارتباط مثبت و معنی‌داری با درصد فسفر، پتاسیم، مادۀ آلی و نسبت کربن به نیتروژن خاک دارد. بین بیشتر ویژگی‌های اندازه‌گیری‌شدۀ خاک و شاخص‌های تنوع زیستی غنا، یکنواختی و تنوع ارتباط معنی‌داری وجود ندارد و تنها اسیدیتۀ خاک با شاخص‌های پیلو و سیمپسون و فسفر با شاخص مارگالف در سطح 05/0 ارتباط منفی و معنی‌داری دارند. بررسی همبستگی بین درصد حضور گونه‌های درختی و ویژگی‌های خاک منطقه نشان داد که در بین گونه‌های بررسی‌شده، بلوط برودار Q. brantii از گونه‌های دیگر در برابر تغییرات ویژگی‌های مختلف خاک حساس‌تر بود. با این‌حال نتایج آنالیز رسته‌بندی‌ها نشان می‌دهد که ارتباط مستقیمی بین پراکنش و گسترش گونه‌ها با متغیرهای خاک منطقه مشاهده نمی‌شود. به نظر می‌رسد افزون‌بر اثرهای خاک با توجه به نزدیکی این جنگل‌ها به مناطق روستایی می‌توان گفت که عوامل انسانی تأثیرگذارترین عامل در شکل‌گیری ترکیب، تنوع و ساختار گونه‌های درختی منطقۀ قامیشله است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of soil physical and chemical properties on tree cover diversity and structure in Marivan Qamyshlh forests

نویسندگان [English]

  • Kiomars Sefidi 1
  • Akbar Ghavidel 2
  • Mohammad Esmaeilpour 3
  • Shilan Mohammadi 4
1 Assoc. Prof., Department of Wood Science’s and Technology, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, I.R. Iran
2 Assoc. Prof., Soil Science and Engineering Department, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, I.R. Iran
3 Assist. Prof., Ahar Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Tabriz, Ahar, I.R. Iran
4 M.Sc. Graduated, Department of Wood Science’s and Technology, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, I.R. Iran
چکیده [English]

This study was conducted to assess the effect of soil physical and chemical properties on diversity and structure of tree cover in oak forests with an area of 275 hectares in Qamyshlh city of Marivan Kordestan, Iran. For this purpose, a total of 90 samples, each 10 yards, randomly laid out on a regular gird network were selected and in the center of each plot, soil samples were taken at the depth of 0 - 30 cm. Results revealed that the average diameter of trees had a significant positive correlation with phosphorus, potassium, organic matter and carbon to nitrogen ratio in the soil. The results also showed that there is no significant relationship between the most measured soil characteristics and richness, evenness and diversity indicators. However, soil pH with Pirlo and Simpson indexes and phosphorus with Margalef index had a significant negative relationship. Correlation between the percentage of tree species and soil characteristics showed that among the studied species, Q. branti were more sensitive to changes in soil properties compared with other species. However, the analyses of ordination methods showed that there is no direct relationship between species distribution and soil properties. In addition to the soil effects, due to the proximity of the forest land to rural residential areas, it can be said that the most influential factor in shaping the composition, diversity, and structure of Qamyshlh tree species are human factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tree canopy
  • species density
  • diversity and evenness
  • resprouting
  • pedology

مراجع

[1]. Jazirei, M. H., and Ebrahimi Rastaghi, M. (2003). Zagros Foresters (in Farsi). University of Tehran Press, Tehran, Iran, 560 p.
[2]. Valipour, A., Namiranian, M., Ghazanfari, H., Heshmatol Vaezin, S.M., Josef Lexer, M., and Plieninger, T. (2013). Relationships between forest structure and tree's dimensions with physiographical factors in Armardeh forests (Northern Zagros). Iranian journal of Forests and Poplar Research, 21(1): 30-47.
[3]. Sefidi, K., Esfandiary Darabad, F., and Azarian, M. (2016). Effect of topography on tree species composition and volume of coarse woody debris in an Oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) old growth forests, Northern Iran. iForest, 9: 658-665.
[4]. Etemad, V., and Sefidi, K. (2017). Seed production and masting behavior in oriental beech forests of northern Iran. Forestry Ideas, 23(1):65-76.
[5]. Bordbar, K., Sagheb-Talebi, K., Hamzehpour, M., Joukar, L., Pakparvar, M., and Abbas, A. R. (2010). Impact of environmental factors on distribution and some quantitative characteristics of Manna Oak (Quercus brantii Lindl.) in Fars province.Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 18(3): 390-404.
[6]. Abbasi, S., Hossaini, S.M., Pilavar, B., and Zare, H. (2009). Effects of conservation on woody species diversity in Oshtorankooh region, Lorestan. Iranian Journal of Forest, 1(1): 1-10.
[7]. Solon, J., Marek, D., and Ewa, R. (2007). Vegetation response to a topographical-soil gradient. Catena, 71(2): 309-320.
[8]. Basiri, R., Akbarinia, M., Hosseini, M., Asadi, M., and Taberi, M. (2003). Determination and quantitative analysis of forest types with respect to aspect in Ghamisheleh, Marivan, Iran, Pajouhesh va Sazandegi, 60: 68-59. 
[9]. Marofi, H., Sagheb-Talebi, K., Fattahi, M., and Sadri, M. H. (2005). Site demands and some quantitative characteristics of Lebanon oak (Quercus libani Oliv.) in Kurdistan province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 13(4): 417- 446.
[10]. Gee, G. W., and Bauder, J. W. (1979). Particle size analysis by hydrometer, a simplified method for routine textural analysis and a sensitivity test of measurement parameters. Soil Science Society of America Journal, 43: 1004-1007.
[11]. Ghazanshahi, J. (2006). Soil and Plant Analysis. Homa press, Tehran, Iran, 311p.
[12]. McNab, W.H. (1993). A topographic index to quantify the effect of mesoscale landform on site productivity. Canadian Journal of Forestry Research, 23: 1100-1107.
[13]. Beers, T. W., Dress, P.E., and Wensel, L.C. (1966). Aspect transformation in site productivity research. Journal of Forestry, 64: 691-692.
[14]. Sefidi, K., Sagheb-Talebi, K., and Noubahar, S. (2019). Qualitative and quantitative evaluation of habitat and dead trees in the developmental old-growth phase in the oriental beech forests. Forest and Wood Products, 72: 215-226.
[15]. Pourhashmi, M., Marvi Mohajer, M. R., Panahi, P., Zahedi Amiri, G., and Zobaeiri, M. (2007). The effect of edaphic factors on oak species in the Marivan forest. Iranian Journal of Natural Resources, 60(4): 1255-1268.
[16]. Zarinkafsh, M. (1993). Applied Soil Science, University of Tehran Press, Tehran, Iran, 342p.
[17]. Ahmad, S. S., Fazal, S., Elahi Valeem, E., and Zafar, I. (2009). Evaluation of ecological aspects of roadside vegetation around Havalian City using Multivariate technique. Pakistan Journal of Botany,41(1): 53-60.
[18]. Eshaghi Rad, J., Zahedi Amiri, G., Marvi Mohajer, M.R., and Mataji, A. (2009). Relationship between vegetation and physical and chemical properties of soil in Fagetum communities (Case study: Kheiroudkenar forest).Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 17(2): 187-174.
نشریه جنگل و فرآورده های چوب
دوره 73، شماره 2
شهریور 1399
صفحه 225-233

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار