تغییرات زمانی کربن زی‌تودۀ میکروبی و سهم میکروبی در تودۀ راش آمیخته (مطالعۀ موردی: طرح جنگلداری دکتر بهرام‌نیا-گرگان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جنگل‌شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکدۀ علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 دانشیار، دانشکدۀ علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 دانشیار، مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران

چکیده

کربن زی‌توده و سهم میکروبی خاک از شاخص‌های زیستی حساس به تغییرات ایجاد‌شده در بوم‌سازگان‌هاست که در بررسی کیفیت خاک به آنها توجه می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی اثر اجرای شیوۀ جنگل‌شناسی تک‌گزینی در سال 1392 بر تغییرات ماهانه و فصلی کربن زی‌توده و سهم میکروبی در تودۀ راش آمیخته انجام گرفت. به ‌این منظور دو تودۀ دخالت‌نشده (تودۀ شاهد) و مدیریت‌شده به‌ شیوۀ تک‌گزینی از جنگل آموزشی- پژوهشی دکتر بهرام‌نیای گرگان انتخاب شد. در هر یک از توده‌ها، شش قطعه‌ نمونه (سه قطعه‌ نمونه در زیر تاج‌پوشش و سه قطعه‌ نمونه در روشنه‌هایی با مساحت حدود 400 متر مربع) با ابعاد 3 در 3 متر مستقر شد. نمونه‌برداری از عمق 10-0 سانتی‌متری خاک به‌صورت ماهانه و به‌مدت یک سال در سه نقطۀ تصادفی از قطعات نمونه انجام گرفت و برای هر نمونه کربن زی‌تودۀ میکروبی، کربن آلی، دما و رطوبت خاک تعیین شد. نتایج نشان داد با وجود تغییرات اندک در کربن آلی خاک (4/55-3/01 درصد در تودۀ شاهد و 4/51-3/4 درصد در تودۀ مدیریت‌شده)، کربن زی‌تودۀ میکروبی و سهم میکروبی در فصول و ماه‎های مختلف سال نوسان زیادی داشتند. در فصول پاییز و بهار بیشینه و در زمستان و تابستان کمینة کربن زی‌تودۀ میکروبی مشاهده شد. میانگین سالانۀ کربن زی‌تودۀ میکروبی در توده‌های شاهد (22/66 ± 933/56 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک خشک) و مدیریت‌شده (22/92 ± 940/44 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک خشک) از نظر آماری مشابه بود. نتایج بیانگر پتانسیل تودۀ مدیریت‌شده در حفظ تعادل پس از اجرای شیوۀ تک‌گزینی و موفقیت در اجرای صحیح این شیوه براساس این شاخص‌های زیستی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Temporal variation of microbial biomass carbon and microbial quotient in a mixed beech stand (Case study: Dr. Bahramnia forestry plan, Gorgan)

نویسندگان [English]

  • F. Rafiee 1
  • H. Habashi 2
  • R. Rahmani 2
  • K.h Sagheb Talebi 3
1 Ph.D. Student of Silvicultural and Forest Ecology, Faculty of Forest Sciences, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, I.R. Iran
2 Assoc. Prof., Faculty of Forest Science, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, I.R. Iran
3 Assoc. Prof., Research Institute of Forest and Rangelands, Tehran, I.R. Iran
چکیده [English]

Microbial biomass carbon (MBC) and microbial quotient has been utilized as sensitive indicators to changes in ecosystems that are considered in soil quality studies. This study aimed to investigate the effects of selection system on the seasonal and monthly variations of MBC and microbial quotient in mixed beech stand which was performed in 2013. For this purpose, two stands including control and forest managed by selection system in Dr. Bahramnia educational and research forest in Gorgan province, Iran. We selected 6 (3×3 meters) sample plots within each stand (3 sample plots under closed canopy and 3 sample plots under the canopy gap with an area about 400 square meters. Three soil samples were taken from 0-10 cm depth at three random points within sample plots. For each soil sample, MBC, organic carbon, soil temperature and moisture were measured monthly in each sample plots within one year. Results showed that there were many fluctuations in MBC and microbial quotient in different seasons and months through the year despite the inconsiderable variation of soil organic carbon (3.01-4.55 percent in control stand and 3.04-4.51 percent in the managed stand). The highest and least amount of these two parameters were in autumn and winter, respectively. MBC mean in control stands (933.56± 22.66 mg.kg-1) were statistically similar with managed stand (940.44± 22.92 mg.kg-1) through the year. The results indicate the potential of managed stand in maintaining the balance after implementing the selection system method and the success of the implementation of this method based on these biological indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Monthly and seasonal variations
  • Beech-hornbeam stands
  • Gap
  • Selection system method
  • Microbial biomass carbon