تحلیل رقابت درون‌گونه‌ای راش در جنگل‌های هیرکانی ایران با استفاده از تابع همبستگی نشاندار (MCF)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پژوهش، مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

2 استادیار پژوهش، مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

3 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت

4 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری

چکیده

تحلیل الگوی مکانی درختان یکی از ابزارهای بررسی رقابت در جنگل است که با در نظر گرفتن یکی از مشخصه‌های درخت مانند اندازۀ قطر، الگوی پراکنش قطرها را در جنگل به‌صورت سه‌بعدی بررسی می‌کند. این مهم به‌کمک تابع همبستگی نشاندار (MCF) انجام‌پذیر است. هدف این پژوهش، کمّی کردن رقابت در توده‌های راش جنگل‌های هیرکانی شمال کشور با استفاده از MCF و تبیین کاربرد این تابع است. در این بررسی نُه قطعه نمونۀ یک‌هکتاری در سه مرحلة تحولی اولیه، بلوغ و پوسیدگی در توده‌های شاهد راش خالص در مناطق شفارود، کلاردشت و نکا در جنگل‌های شمال کشور انتخاب و کلیۀ درختان با قطر برابرسینۀ بیشتر از 7/5 سانتی‌متر اندازه‌گیری و مختصات دکارتی آنها به‌روش فاصله- آزیموت تعیین شد. نتایج استفاده از MCF در بررسی رقابت درون‌گونه‌ای راش نشان داد که قطر برابرسینۀ درختان راش مجاور در مرحلۀ تحولی اولیه متفاوت بود که نشان از رقابت پایه‌ها در این مرحله دارد. در مراحل بلوغ و پوسیدگی، قطر درختان مجاور تا مقیاس فاصله‌ای حداکثر 12 متر متفاوت (وجود رقابت) و پس از آن دارای تشابه قطری بود که مبین نبود رقابت درون‌گونه‌ای راش در هر یک از این دو مرحله است. نظر به کاربرد تابع همبستگی نشاندار در بررسی رقابت درون‌گونه‌ای راش در جنگل‌های شمال ایران در این پژوهش، می‌توان دخالت در توده‌ها و تنک کردن آنها را براساس وجود یا نبود رقابت در جنگل و شدت آن برنامه‌ریزی کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Intra-specific competition of beech using Mark Correlation Function (MCF) in the Hyrcanian forests of Iran

نویسندگان [English]

  • R. Akhavan 1
  • P . Parhizkar 2
  • B. Amanzadeh 3
  • S. Mohammadnezhad Kiasari 4
1 Assoc. Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, I.R. Iran
2 Assist. Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, I.R. Iran
3 Assist. Prof., Research Division of Natural Resources, Guilan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Rasht, I.R. Iran
4 Assist. Prof., Research Division of Natural Resources, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research Center (AREEO), Sari, I.R. Iran
چکیده [English]

Point pattern analysis based on the spatial distribution of a mark, e.g., diameter; could be implemented using Mark Correlation Function (MCF). The purpose of this study was to quantify the spatial interaction and competition in the intact beech stands of Hycanian forests of Iran using MCF. To this end, nine 1-ha sample plots were established at three developmental stages of initial, optimal and decay in three intact natural, unmanaged and uneven-aged beech (Fagus orientalis Lipsky) stands in the north of Iran. Diameter at breast height (DBH) of all trees greater than 7.5 cm along with their coordinates were recorded and fully mapped in the plots. Analysis of intra-specific competition of beech trees using MCF showed that DBH in the initial stage had a negative correlation indicating high spatial competition at all distances, while it was independent or positive in optimal and decay stages, except at distances up to 12 meter. Consequently, there was no intra-specific competition in each of these two stages. The results demonstrates the utility of second – order analysis of marked point processes for characterizing the competition in the beech stands and planning silvicultural interventions, e.g., thinning, based on the competition intensity of trees.

کلیدواژه‌ها [English]

  • DBH
  • Forest development stages
  • interactions
  • Oriental beech