بررسی ارتباط متغیرهای اقلیمی با پهنای حلقه‌های رویش سالانه درختان ارس در رویشگاه کیگوران (استان لرستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

2 استاد گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

3 استاد گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران

4 استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

گرمایش جهانی و تغییر اقلیم کنونی، تأثیرات شگرفی بر متغیرهای اقلیمی در سراسر جهان گذاشته است. برای بررسی روند اقلیم گذشته به‌منظور شبیه‌سازی اقلیم آینده، به داده‌های درازمدت نیاز است. برای بازسازی داده‌های اقلیمی گذشته، استفاده از روش‌های دیگری همچون اقلیم‌شناسی‌درختی اجتناب‌ناپذیر است. هدف از این تحقیق تهیۀ گاه‌شناسی درختان ارس رویشگاه کیگوران در استان لرستان و مقایسۀ آن با متغیرهای اقلیمی منطقه است. نمونه‌ها پس از آماده‌سازی اولیه توسط دستگاه LINTABقرائت شده و همخوانی زمانی آنها با نرم‌افزار TSAP بررسی شد و گاه‌شناسی نهایی با استفاده از نرم‌افزار ARSTANتهیه شد. از 22 درخت بررسی‌شده 12 درخت به‌‌دلیل ناهمخوانی زمانی حذف شدند. گاه‌شناسی نهایی درختان ارس برای دورة سال‌های 2014-1657 میلادی به‌دست آمد که مقدار EPS در دورۀ 2014-1910 بیش از 0/85 بود. یافته‌ها نشان داد که رابطۀ معنی‌داری میان پهنای دایره‌های سالانة رشد درختان و بارش وجود ندارد و از سوی دیگر با دمای ماه‌های ژانویه، فوریه و مارس پیش از فصل رشد همبستگی مثبت و معنی‌داری داشتند. از این‌رو می‌توان نتیجه گرفت که شرایط رطوبتی عامل بازدارندة رشد نیست، اما در مقابل دما نقش مثبت و معنی‌داری بر رشد پهنای حلقه‌های رویشی داشته است که دلیل آن ممکن است مرتفع بودن رویشگاه و تأمین رطوبت بسیار زیاد در ارتفاعات باشد. از طرفی، ارتفاع زیاد رویشگاه و دماهای بسیار کم سبب تأمین نشدن شرایط دمایی مناسب برای شروع فعالیت‌های کامبیومی درختان در اوایل فصل رشد می‌شود. برپایۀ یافته‌های این تحقیق می‌توان میانگین دمای قرن گذشتۀ این رویشگاه را بازسازی کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of climatic variables on annual tree-rings width of Persian juniper trees in Kyguran habitat of Lorestan province

نویسندگان [English]

  • M. Alipoor Fard 1
  • M. Raeini Sarjaz 2
  • K. Pourtahmasi 3
  • M. Nadi 4
1 M.Sc.Graduate of Agrometeorology, Department of Water Engineering, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, I.R.Iran
2 Prof., Department of Water Engineering, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, I.R.Iran
3 Prof., Department of Wood and Paper Science and Technology, University of Tehran, Karaj, I.R.Iran
4 Assist. Prof., Department of Water Engineering, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, I.R.Iran
چکیده [English]

Recent global warming had brought harsh variations on climate variables all over the world. In order to investigate the past climate trend for predicting future climate trend, long term climate data is needed. Tree-ring data are good proxies of past climate which can be used to reconstruct the past climate. The purpose of this investigation is to develop the chronology of tree-ring width and its comparison with climate variables. Tree-ring width was measured by LINTAB table. Then, measured tree-ring width was cross dated by TSAP software. To remove age trend and preparation of final chronology, the ARSTAN software was used. 12 out of 22 tree time series were dropped out, because of insufficient matches with the other samples. The final chronology of the site was determined from 1657 to 2014, close to 358 years. However, EPS was more than 0.85 only for the period of 1910-2014. Correlation between annual tree-rings indices and monthly precipitation was not significant. While monthly mean temperatures of January, February and March had positive and significant correlations with tree-ring widths. It could be concluded that Juniperus growth is not limited by moisture conditions while higher temperatures were in favour of tree-ring growth. It seems that high elevation of habitat provides enough moisture for tree growth but on the other hand occurrence of very low temperature causing failure to provide suitable temperature condition for the start of cambium activities in the first months of growth season. Based on this finding, mean temperature of last century in this region could be reconstructed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dendroclimatology
  • Crossdating
  • maximum temperature
  • Kayguran