اثر چرای دام بر تغییر و تنوع گونه‏های جنگلی در گروه‏های زادآوری طبیعی (مطالعة موردی: بخش پاتم جنگل خیرود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد جنگل‌داری دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

2 استاد گروه جنگل‌داری و اقتصاد جنگل دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

3 استادیار گروه جنگل‌داری و اقتصاد جنگل دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

عوامل تهدیدکنندة پایداریِ جنگل‏ها طبیعی و انسانی‌اند. عوامل انسانیِ تخریب جنگل‏ها شامل چرای دام، آتش‏سوزی، تغییر کاربری، بهره‏برداری معدن، قاچاق چوب، و رهاسازی زباله در جنگل است. چرای دام در جنگل‏ها آثار تخریبی زیادی دارد. در این مطالعه، اثر چرای دام بر پیدایش، تنوع، و تغییر گونه‏های جنگلی در گروه‏های زادآوری بررسی شده است. منطقة مورد مطالعه، گاوسراهای بنجه‏بن و پاتم، واقع در بخش پاتم جنگل آموزشی‌ـ‌پژوهشی دانشگاه تهران، است. برای این منظور، از محل هر گاوسرا در چهار مسیر در امتداد مسیرهای مال‏رو به‌صورت ترانسکت تا مرز سامان عرفی هر گاوسرا حرکت صورت گرفت و بر روی خط نمونه‏ها در هر‌یک از گروه‏های زادآوری قطعه‌نمونه‌هایی به ابعاد 5/2×2 (5 متر مربع) مشخص و در آن‏ها نوع گونه‏های چوبی و علفی مشخص شدند. شاخص‏های تنوع و یکنواختی در فواصل 500 متری از گاوسراها نیز با استفاده از نرم‏افزار Ecological Methodology محاسبه شد. نتایج نشان داد بیشترین نهال‏های موجود در منطقه از گونة ممرز است که ‌همراه افرا عناصر اصلی منطقه را تشکیل می‏دهند. نمودار روند تغییر گونه‏ها نشان می‏دهد با افزایش فاصله از گاوسراها از تعداد گونه‏های ممرز و افرا کاسته و بر فراوانی گونة راش افزوده می‏شود. با افزایش فاصله از گاوسرا، روند افزایشی در عامل‌های تنوع و یکنواختی مشاهده شد. در فواصل نزدیک به گاوسراها، گونه‏های علفی غالب شاملOxalis acetosella، fruticosus Rubus، Sambucus nigra،Euphorbia amygdaloides ، Pteridium aquilinum، Oplismenus undulatifoliusو گونه‏های درختی غالب شامل Parrotia persica، Mespilus germanica، Acer cappadocicum، Crataegus Spp، D.lotus C.betulus، و Prunusdivaricata است. تنوع زیاد گونه‏های چوبی و علفی در مناطق نزدیک به گاوسراها نشان‌دهندة تخریب شدید این مناطق است که باعث ظهور گونه‏های مهاجم شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effects of Grazing on Change and Diversity of Natural Regeneration (A Case Study: Patom District, Kheyroud Forest)

نویسندگان [English]

  • mohsen javanmiri pour 1
  • mohammad marvi mohdjer 2
  • vahid Etenad 3
  • mahmoud Zobeiri 2
1 M.Sc. Student, Natural Resources Faculty, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran
2 Professor, Natural Resources Faculty, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran
3 Assistant Professor, Natural Resources Faculty, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran
چکیده [English]

There are natural and human threatening factors of forests sustainability. Deforestation human factors
include grazing, fire, land-use, mining operation, wood smuggling and release of waste in the forest.
There are very high harmful effects of livestock grazing in forest. In this study effects of livestock
grazing were investigated on occurrence, diversity and changes in natural regeneration groups. These
regions in this study consist of Bonjehbon and Patom corral were located in Patom district in the
Kheyroud Educational and Experimental Forest which belonged to University of Tehran. For this
purpose samples were collected by moving from each corral in four routes as transect until custom unit
boundary. There were determined 2×2.5 (5 m2) plots in each regeneration group and was determined
woody and herbage species in those plots. Diversity and evenness indices were calculated by using
Ecological Methodology software at 500 m distances from corral. The results show that the most
seedlings are Carpinus betulus and Acer velotinum which forms main species in this region. Graph
change species showed reducing trend of the frequency of C.betulus and A.velotinum species while
increased abundance of F.orientalis by increasing distance from corral. Rising pattern was observed
in the diversity and evenness factors by increasing distance from corral. Dominant herbage species
include Oxalis acetosella, Rubus fruticosus, Sambucus nigra, Euphorbia amygdaloides, Pteridium
aquilinum, Oplismenus unulatifolios and dominant woody species include D.lotus, C.betulus,
Crataegus Spp, Mespilus germanica, Acer cappadocicum, Parrotia persica and Prunus divaricata at
closer distances to corral. High diversity of woody and herbage species showed severe degradation at
the regions near the corral which has led to appearance invasive species.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grazing
  • natural regeneration
  • species diversity
  • sustainable forest

مراجع

[1]. Plieninger, T., Pulido, F., and Schaich, H. (2003). Effects of land-use and landscape structure on holm oak recruitment and regeneration at farm level in Quercus ilex L. dehesas. Journal of Arid Environments, 57 (2004): 345–364.
[2]. Darabant, A., Rai, P., Tenzin, K., Roder, W., and Gratzer. G. (2007). Cattle's grazing facilitates tree regeneration in a conifer forest with palatable bamboo understory. Forest Ecology and Management, 252 (1-3):73–83.
[3]. Harrington, G. (1979). The effects of feral goats and sheeps on shrubs population in a semi-arid woodland. Austo Rangel, 59(1): 30-42.
[4]. Wassie, A., Sterck, J., Teketay, D., and Bongers, F. (2009). Effects of livestock exclusion on tree regeneration in church forests of Ethiopia. Forest Ecology and Management, 257 (3): 756-772.
[5]. Cierjacks, A., and Hansen, I. (2004). Variation of stands structure and vegetation of Mediterranean Holm oak a long a grazing intensity gradient. Plant Ecology, 173 (2): 215-223.
[6]. Pollock, M., Milner, J., Waterhouse, A., Holland, J., and Legg, C. (2005). Future Directions for Integrated Land Use in the Hills - The Hill Sheep & Native Woodland Project.
[7]. DeGomez, T. (2006). Guidelines for thinning ponderosa pine for improved forest health and fire prevention. University of Arizona Cooperative Extension, Publication AZ1397. 7 pp.
[8]. Marvie Mohadjer, M. R. (2011). Silviculture. 3th Ed. University of Tehran Press, Tehran.
[9]. Atri, M. (1998). Phytosociology (Plant Sociology), Publication of Forest and Rangeland Research Institute, Tehran.
[10]. Tzanopoulos, J., Mitchley, J., and Pantis, J. (2007). Vegetation dynamics in abandoned crop fields on a Mediterranean island: Development of succession model and estimation of disturbance thresholds. Agriculture, Ecosystems and Environment, 120(2-4): 370–376.
[11]. Barnes, B., Zak, R., and Spurr, H. (1997). Forest ecology, 4th Ed, John Wiley and Sons, New York. 
[12]. Jorritsma, I., van Hees, A., and Mohren, G. (1999). Forest development in relation to ungulate grazing: a modeling approach, Forest Ecology and Management, 120 (1-3): 23-34.
[13]. Marcial, R., Gonzalez-Spinosa, M., and Williams-linera, G. (2001). Anthropogenic disturbance and tree biodiversity in Montane Rain Forests in Chiapas, Mexico. Forest Ecology and Management,154(3):311-326.
[14]. Gillespie, T., Grijaalava, A., and Farris, C. (2000). Diversity, composition, and structure of tropical dry forests in central America. Plant ecology, 147 (1):37-47.
[15]. Kuiters, A., and Slim, A. (2003). Tree colonisation of abandoned arable land after 27 years of horse-grazing: the role of bramble as a facilitator of oak wood regeneration. Forest Ecology and Management, 181(1-3): 239-251.
[16]. Buffum, B., Grratz, G., and Tenpin, Y. (2009). Forest grazing and natural regeneration in a late succession Broadleaved Community Forest in Bhutan. Mountain Research and development, 29(1): 30-35.
[17]. Matsumoto, M., Honda, K., and Kurogi, J. (1999). Management and yield prediction of kunugi (Quercus acustissina) grazing forests. Journal of Forest Research, 21 (4): 25-30.
[18]. Mashayekhi, Z. (2004). Effects of livestock grazing in quality and quantity of seedlings around cow-pens in Patom district (Kheyroud forest). MS project, Natural Resources Faculty, University of Tehran.74 pp.
[19]. Etemad, V. (2002). Evaluating the qualitative and quantitative changes from the implementation a period forestry project on standing stock in Namkhaneh district (Kheyroud Forest). M. Sc Thesis. Natural Resources Faculty, University of Tehran. 130 pp.
[20]. Forestry and Forest Economy Department. (2004). Revised forest management plan for Patom District. Natural Resource college of University of Tehran. 105 pp.
[21]. Forestry and Forest Economy Department. (2006). Final report of the Economic and Social Studies  watersheds 46 and part of the Watershed 45 (Within the Department of Natural Resources, University  of Tehran), Natural Resource college of University of Tehran. 228 pp. 
[22]. Nouri. Z., Feghhi. J., and Alavi. J. (2009). Investigation on the sustainability of tree species diversity using common sample plots in forest management planning (Case study: Gorazbon district, Kheyroud Forest). Journal of the Iranian Natural Resource, 61 (4):35-47.
[23]. Alados, C., Pueyo. Y., Giner. M., Navarro. T., Escos. J., Barroso. F., Cabezudo. B., and Elmen, J. (2002). Quantitative characterization of the regressive ecological succession by fractal analysis of plant spatial pattern. Ecological Modeling, 163(1-2): 1-17.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار