حساسیت تاج‌بارش تک درختان بلوط ایرانی (Quercus brantii var. persica) به رخداد باران در ناحیه رویشی زاگرس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جنگل‌شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

2 استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

3 دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

4 استادیار گروه جنگلداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز، ایران

5 استاد مؤسسۀ علوم جغرافیا و تحقیقات منابع طبیعی، آکادمی علوم چین، پکن، چین

چکیده

روند روزافزون خشکیدگی درختان بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در جنگل‌های زاگرس به چالش اصلی مدیریت جنگل در این ناحیه تبدیل شده است. هدف این پژوهش، تعیین حساسیت تاج‌بارش درختان بلوط ایرانی به مقدار باران در جنگل‌های زاگرس استان‌های لرستان و ایلام بود. برای بررسی روند بارندگی سالانه، از داده‌های بارش درازمدت دو ایستگاه خرم‌آباد و ایلام و آزمون من-‌کندال استفاده شد. در هر منطقه، پنج درخت بلوط دانه‌زاد تیپیک برای اندازه‌گیری باران و تاج‌بارش در دوره برگ‌دار انتخاب شدند. شیب رگرسیون خطی بین درصد تغییرات مقدار باران در مقابل درصد تغییرات تاج‌بارش، به‌عنوان میانگین ضریب حساسیت تاج‌بارش درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بارش سالانه و میانگین رخداد باران در سال (6/6 میلیمتر در خرم آباد و 5/8 میلیمتر در ایلام)، در دوره درازمدت مورد بررسی، فاقد روند معنی‌داری بودند. بررسی رخدادهای حدی نشان داد، تعداد باران‌های بزرگ‌تر از ۱۰ میلی‌متر در سال در ایلام، روندی کاهشی و تعداد باران‌های کمتر از دو میلی‌متر در سال در خرم‌آباد روندی افزایشی و معنی‌دار داشتند. ضریب حساسیت تاج‌بارش درختان به مقدار باران در ایلام به‌طور میانگین ۳/۳ و در خرم‌آباد ۳/۱ به‌دست آمد. در هر دو منطقه، حساسیت تاج‌بارش درختان به رخدادهای کوچکتر از میانگین، بیشتر از رخدادهای بزرگ‌تر از میانگین بود (ایلام ۳/۴ درمقابل ۲/۱ و خرم‌آباد ۷/۱ درمقابل ۱/۱). حساسیت زیاد تاج‌بارش درختان بلوط ایرانی به مقدار باران در صورت تداوم روند کاهشی مقدار باران در جنگل‌های خرم‌آباد و ایلام، منجر به کاهش تاج‌بارش و تسریع روند خشکیدگی در این جنگل‌ها خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Throughfall sensitivity of individual Persian oak (Quercus brantii var. persica) trees to the rainfall event in the Zagros region

نویسندگان [English]

  • Zeinab Khoshsafa 1
  • Pedram Attarod 2
  • Seyed Mahdi Heshmatol Vaezin 3
  • Omid Fathizadeh 4
  • Quihong Tang 5
1 Ph.D. Student of Silviculture and Forest Ecology, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran.
2 Prof., Department of Forestry and Forest Economics, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran.
3 Assoc., Prof., Department of Forestry and Forest Economics, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran.
4 Assist., Prof., Department of Forestry, Ahar Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Tabriz, Ahar, I. R. Iran.
5 Prof., Institute of Geographic Sciences and Natural Resources Research, Chinese Academy of Sciences, China.
چکیده [English]

The increasing trend of declining Brant`s Oak (Quercus brantii Lindl.) trees in the Zagros forests has become the main challenge of forest management in this region. The aim was to investigate throughfall sensitivity of individual Brant`s Oak trees to rainfall magnitude in the Zagros forests of Lorestan and Ilam Provinces. Long-term meteorological data of Khorramabad and Ilam stations and Mann-Kendall test were used to investigate the annual rainfall trend. Five typical individual brant’s Oak trees per region were selected to measure rainfall and throughfall within the leafed period. The mean sensitivity coefficient of throughfall was the linear regression slope between the percentages of changes in rainfall event versus the percentage of changes in throughfall. None of the selected regions showed significant trends for annual rainfall and mean rainfall event size per year (6.6 mm for KhorramAbad against 8.5 mm for Ilam) in the long-term review. In contrast, rainfalls > 10 mm in Ilam and rainfalls < 2 mm in Khorramabad presented significant decreasing and increasing trends, respectively. The sensitivity coefficient of throughfall was on average 3.3 in Ilam and 1.3 in Khorramabad. We found out that the throughfall sensitivity to events below average was more than those of events above average (Ilam 4.3 vs. 1.2 and Khorramabad 1.7 vs. 1.1). If the decreasing trend of rainfall magnitude in Khorramabad and Ilam forests continues, high sensitivity of throughfall of Brant’s Oak trees to rainfall magnitude will lead to reduced throughfall and accelerate the dieback process in these forests.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Declining
  • Mann-Kendall
  • Rainfall event
  • Sensitivity coefficient
[1]. Levia Jr, D. F., and Frost, E. E. (2006). Variability of throughfall volume and solute inputs in wooded ecosystems. Progress in Physical Geography, 30(5): 605-632.
[2]. Sadeghi, S. M. M., Gordon, D. A., and Van Stan II, J. T. (2020). A global synthesis of throughfall and stemflow hydrometeorology. In Precipitation partitioning by vegetation, Springer, Cham, 49-70.
[3]. Chappell, N. A., Bidin, K., and Tych, W. (2001). Modelling rainfall and canopy controls on net-precipitation beneath selectively-logged tropical forest. Plant Ecology, 153(1): 215-229.
[4]. Xiao, Q., McPherson, E. G., Ustin, S. L., Grismer, M. E. and Simpson, J. R., (2000). Winter rainfall interception by two mature open‐grown trees in Davis, California. Hydrological Processes, 14(4): 763-784.
[5]. Fathizadeh, O., Attarod, P., Keim, R. F., Stein, A., Amiri, G. Z., and Darvishsefat, A. A. (2014). Spatial heterogeneity and temporal stability of throughfall under individual Quercus brantii trees. Hydrological Processes, 28(3): 1124-1136.
[6]. Attarod, P., Tang, Q., Van Stan II, J. T., and Liu, X. (2018). National assessment of throughfall sensitivity to changes in storm magnitude for the forests of Iran. Forest Systems, 27(3): 5.
[7]. Fathizadeh, O., Attarod, A., Darvish Sefat, A. A., and Zahedi Amiri, G. (2012). Rainfall event size effect on the canopy interception loss of individual Quercus brantii trees in the Zagross ragion. Natural Ecosystems of Iran, 2(2): 45-52.
[8]. Sadeghi, S. M. M., and Attarod, P. (2015). Estimation of the canopy storage capacity and free throughfall coefficient by a Pinus eldarica afforestation using the regression-based methods. Iranian Journal of Forest, 7(1): 1-16.
 [9]. Nepstad, D. C., Moutinho, P., Dias‐Filho, M. B., Davidson, E., Cardinot, G., Markewitz, D., and Schwalbe, K. (2002). The effects of partial throughfall exclusion on canopy processes, aboveground production, and biogeochemistry of an Amazon forest. Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 107(20): 18-53.
[10]. Rosier, C. L., Van Stan, J. T., Moore, L. D., Schrom, J. O., Wu, T., Reichard, J. S., and Kan, J. (2015). Forest canopy structural controls over throughfall affect soil microbial community structure in an epiphyte‐laden maritime Oak stand. Ecohydrology, 8(8): 1459-1470.
[11]. Wei, X., Bi, H., and Liang, W. (2017). Factors controlling throughfall in a Pinus tabulaeformis forest in North China. Scientific Reports, 7(1): 1-10.
[12]. Sagheb Talebi, K., Sajedi, T., and Pourhashemi, M. (2014). Forests of Iran; A Treasure from the Past, a Hope for the Future. Springer. Research Institute of Forest and Rangelands, No. 339, Tehran.
[13]. Attarod, P., Sadeghi, S. M.M., Taheri Sarteshnizi, F., Saroyi, S., Abbasian, P., Masihpoor, M., Kordrostami, F., and Dirikvandi, A. (2015). Meteorological parameters and evapotranspiration affecting the Zagros forests decline in Lorestan province. Iranian Journal of Forests and Rangelands Research and Protection, 13(2): 97-112.
[14]. Attarod, P., Rostami, F., Dolatshahi, A., Sadeghi, S. M. M., Amiri, G. Z., and Bayramzadeh, V. (2016). Do changes in meteorological parameters and evapotranspiration affect declining Oak forests of Iran?. Journal of Forest Science, 62(12): 553-561.
[15]. Fathizadeh, O., Hosseini, S. M., Zimmermann, A., Keim, R. F., and Boloorani, A. D. (2017). Estimating linkages between forest structural variables and rainfall interception parameters in semi-arid deciduous Oak forest stands. Science of the Total Environment, 601: 1824-1837.
[16]. Attarod, P., Tang, Q., Pypker, T. G., Liu, X., and Bayramzadeh, V. (2020). Potential impact of climate change on throughfall in afforestation areas located in arid and semi-arid environments. Arid Land Research and Management, 35(1): 104-119.
[17]. Gheibi, F., Kiadaliri, H., Attarod, P., Shirvany A. (2018). Rainfall and dust interception potentials of Oak trees and man-made plantations in the semi-arid forests. Caspian Journal of Environmental Sciences, Accepted.
[18]. Sicard, P., Mangin, A., Hebel, P., and Malléa, P., (2010). Detection and estimation trends linked to air quality and mortality on French Riviera over the 1990–2005 period. Science of the Total Environment, 408(8): 1943-1950.
[19]. Wang, F., Shao, W., Yu, H., Kan, G., He, X., Zhang, D., and Wang, G. (2020). Re-evaluation of the power of the mann-kendall test for detecting monotonic trends in hydrometeorological time series. Frontiers in Earth Science, 6(8): 14.
[20]. Attarod, P., Sadeghi, S. M. M., Pypker, T. G., and Bayramzadeh, V. (2017). Oak trees decline; a sign of climate variability impacts in the west of Iran. Caspian Journal of Environmental Sciences, 15(4): 373-384
[21]. Barani, N., and Karami, A. (2019). Annual trend analysis of climate parameters of temperature and precipitation in decuple agroecology regions of Iran. Environmental Sciences, 17(4): 75-90.
[22]. Ye, J. S., Gong, Y. H., Zhang, F., Ren, J., Bai, X. K., and Zheng, Y. (2018). Which temperature and precipitation extremes best explain the variation of warm versus cold years and wet versus dry years?. Journal of Climate, 31(1): 45-59.
[23]. Fathizadeh O., Attarod P., Pypker T. G., Darvishsefat A. A., and Zahedi Amiri G. (2013). Seasonal variability of rainfall interception and canopy storage capacity measured under individual Qak (Quercus brantii) trees in Western Iran. Journal of Agricultural Science and Technology 15: 175–188.
[24]. Lima, R. S. D., Bourscheidt, V., and Tanaka, M. O. (2018). Relationships between rainfall and throughfall in a secondary forest in southeastern Brazil: an evaluation of different statistical models. Brazilian Journal of Water Resources, 23(16): 1-14.
[25]. Liu, Y., and Zhao, L. (2020). Effect of plant morphological traits on throughfall, soil moisture, and runoff. Water, 12(6), 1731.
[26]. Golmohamadi, F., Hassanzad Navroodi, I., Bonyad, A. E., and Mirzaei, J. (2017). Effects of some environmental factors on dieback severity of trees in Middle Zagros forests of Iran (case study: strait Daalaab, Ilam Province). Journal of Plant Research, 30(3): 633-643.