طبقه‌‌بندی پوشش گیاهی جنگل‌‌های اُرس (Juniperus excelsa M.Bieb.) و تجزیه و تحلیل آن در ارتباط با متغیرهای محیطی (مطالعه موردی: بخشی از کوهستان البرز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، عضو هیئت علمی گروه جنگل‌داری مناطق خشک، دانشکدۀ کویرشناسی، دانشگاه سمنان

2 استاد گروه جنگل‌داری دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 عضو هیئت علمی گروه گیاه‌شناسی مؤسسۀ تحقیقات جنگل‏ها و مراتع

4 استادیار گروه جنگل‌داری دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

جوامع جنگلی ارتفاعات ایران و تورانی با گونة ارس شناخته شده است. این جنگل‏ها از گذشته‏های دور تاکنون تغییرات زیادی را متحمل شده‏اند و امروزه کمتر نشانی از جوامع پیوستۀ جنگلی دارند، اما هنوز هم می‏توان توده‌‌های دورافتاده اما متراکم ارس و حتی جنگل‏های وسیع آن ‏را یافت. در این تحقیق به پوشش گیاهی و ویژگی‌‌های اکولوژیک این جنگل‌‌ها در البرز جنوبی از شمال استان تهران تا شمال غرب استان سمنان پرداخته شده است. برداشت داده‌‌های پوشش ‏گیاهی بر اساس روش براون بلانکه همراه با اندازه‌‌گیری برخی متغیرهای مهم محیطی انجام پذیرفت. برای طبقه‏بندی پوشش گیاهی از TWINSPAN، تحلیل پوشش گیاهی از نرم‏افزار JUICE، و برای بررسی روابط پوشش‏گیاهی‌ـ‌محیط از تجزیۀ واریانس (ANOVA) و رج‏بندی CCA و PCA بهره‏گیری شد. بر اساس نتایج به‏دست‏آمده شش گروه پوشش‏ گیاهی مشخص شد که از لحاظ فلورستیک و اکولوژی متمایز بودند و ویژگی‌های رویشگاهی هریک با تعیین گونه‏های غالب و معرف تشریح شد. این گروه‏ها در سه تیپ اصلی جای گرفتند: Juniperus Excelsa - Rhamnus Pallasii،Juniperus Excelsa - Cotoneaster NummulariusوJuniperus Excelsa - Lonicera Iberica. گروه اول در ارتفاعات پایین‏تر و خاک‏های فقیرتر از نظر ازت و مادة آلی رویش دارد؛ در حالی‌ که گروه دوم در ارتفاع بالاتر و خاک‏هایی با ازت، مادة آلی، و ظرفیت رطوبت اشباع بیشتری رویش دارد. گروه سوم نیز مختص مناطقی تحت تأثیر رژیم رطوبتی با منشأ هیرکانی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Classification of Juniperus excelsa M.Bieb. Communities and Analysis of Vegetation in Relation to Environmental Variables (Case Study: Some Parts of Alborz Mountains, Iran)

نویسندگان [English]

  • Hooman Ravanbakhsh 1
  • Mohammad Reza Marvie Mohadjer 2
  • Mostafa Assadi 3
  • Mahmood Zobeiri 2
  • Vahid Etemad 4
1 Assistnt Professor, Faculty of Desert Studies, Semnan University, Semnan, I.R. Iran
2 Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran
3 Ph.D., Department of Botany, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, I.R. Iran
4 Assistant Professor, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, I.R. Iran
چکیده [English]

Mountainous forest communities of Irano-Turanian vegetation region are characterized with Juniperus excelsa. These forests have involved too many changes in the past and nowadays mostly are not integrated. But there are still some dense or broad stands. In this research, we have studied such these communities and their ecological properties in north of Tehran to northwest of Semnan province. A data set including floristic data according to Braun-Blanquet method and environmental variables were provided. To classify the vegetation, TWINSPAN and analyzing vegetation data with JUICE, and to investigate the species-environment relationship, ANOVA and Ordination (CCA and PCA) was used. According to the results, the vegetation was classified into six groups which were specific in floristic composition and ecological characteristics, and were described by their site properties, constant and indicator species. These groups took placed in three forest communities: Juniperus excelsa - Rhamnus pallasii, J. excelsa - Cotoneaster nummularius and J. excelsa - Lonicera iberica. The first one is significantly related to lower altitude and soils with poor nitrogen and organic matters, the second community is interested in upper lands and nutrient soils with a high saturated water capacity and the third one comprises stands impressed by the moist climate of the Hyrcanian region. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alborz
  • Classification
  • Firoozkooh
  • Juniperus excelsa
  • species-environment analysis

مراجع

[1]. Al-Refahi, A., Marvie Mohadjer, M.R., and Stimm, B. (2002). Verbreitung, Okologie, Nutzung & Vermehrung Der Baumwacholder. Allgemeine Forst Zeitschrift Der Wald, 16: 1-4.
[2]. Ahmed, M., A.H.Sheikh, T.H., Hussain S.S., and Siddiqui, M.F. (2006). Phytosociology and Structure oF Himalayan Forests from Different Climatic Zones of Pakistan. PakistanJournal of Botany, 38(2): 361-383.
[3]. Marvie Mohadjer, M. R. (2005). Silviculture, University of Tehran Press, Tehran.
[4]. Zohary, M. (1973). Geobotanical Foundation of the Middle east, G. Fischer publisher, Stuttgart.
[5]. Klein, J. C. (2001). La Vegetation Altitudinale de L’Alborz Central (Iran), Institut Francais de Recherche rn Iran, Peeters, Louvain.
[6]. A.A.Korori, S., khoshneviss, M., and Matinizade, M. (2010). Comprehensive Studies of Juniperus species in Iran, Forest, Range and Watershed Management Organization of Iran, Tehran.
[7]. Ravanbakhsh, H., Marvi Mohajer, M.R., Zahedi Gh., and Shirvani, A. (2010). Forest typology in relation with altitude gradient on southern slopes of Central Alborz mountains (Latian watershed in North of Iran). Journal of Forest and Wood Products (Iranian Journal of Natural Resources), 63(1): 9-22.
[8]. Nadjafi Tireh Shabankareh, K., Jalili, A., Khorasani, N., Asri Y., and Jamzad, Z. (2007). Plant associations of Geno protected area. Pajouhesh & Sazandegi, 75: 17-27.
[9]. Momeni Moghaddam, T., Hosseini, S.M., Makhdoom, M., and Akbarinia, M. (2006). Qualitative and Quantitative Investigationof Juniper stands in Kop-e-Dagh hillsides, Shirvan. Journal of Environmental Studies, 32(40): 109-116.
[10]. Kargioglu, M., and Tatli, A. (2005). A Phytosociological Research on the Forest Vegetation of Yandag (Isparta-Turkey). Pakistan Journal of Biology science, 8:929-939.
[11]. Matevski, V., Čarni, A., Kostadinovski, M., Marinšek, A., Mucina, L., Paušič, A., and Šilc, U. (2010). Notes on phytosociology of Juniperus excelsa in Macedonia (southern Balkan Penin sula). HACQUETIA, 9(1): 161–165.
[12]. Milios, E., Smiris, P., Pipinis, E., and Petrou, P. (2009). The growth ecology of Juniperus excelsa Bieb. Trees in the central part of the Nestos valley (NE Greece) in the context of anthropogenic disturbances. Journal of Biological Research-Thessaloniki, 11: 83-94.
[13]. Abido, M.S. & Kurbaisa, M.S. (2003). The present status of the Syrian Juniper forests on the East Lebanon Mountain Chain, Syrian Arab Republic. Arab Journal of Scientific Research, 21(1): 64-70.
[14]. Fisher, M. and Gardner, A. S. (1995). The status and ecology of a Juniperus excelsa subsp. polycarpos woodland in the northern mountains of Oman. Vegetatio, 119(1): 33-51.
[15]. Asri, Y. (1995). Phytosociology, Institute of Forests and Rangelands, Tehran.
[16]. Braun-Blanquet, J. (1932). Plant sociology, the study of plant communities, Mc Graw Hill, New York.
[17]. Tichy, L. (2002). JUICE, software for vegetation classification. Journal of Vegetation Science 13: 451-453.
[18]. Hill, M.O. (1979). TWINSPAN: a FORTRAN Program for Arranging Multivariate Data in an Ordered Two-Way Table by Classification of the Individuals and Attributes. Cornell Ecology Programs Series, Cornell University, Ithaca, NY, US.
[19]. Chytrý M., Tichý, L., Holt, J., and Botta-Dukát, Z. (2002). Determination of diagnostic species with statistical fidelity measures. Journal of Vegetation Science, 13: 79-90.
[20]. Bihamta, M.R., and Zare Chahouki, M.A. (2008). Principles of Statistics for the Natural Resources Science, University of Tehran Press, Tehran.
[21]. Leps, J., and Smilauer, P. (1999). Multivariate analysis of ecological data, Faculty of Biological Sciences, University of South Bohemia, Ceské Budejovice.
[22]. Kent, M. and Coker, P. (1994). Vegetation description and analysis: a practical approach, Wiley, Translated by Mesdaghi, M., J.D.M. Press, Mashhad.
[23]. ter Braak, C.J.F. (1986). Canonical correspondence analysis: a new eigenvector technique for multivariate direct gradient analysis. Ecology, 67: 1167–1179.
[24]. Palmer, M.W. (1993). Putting things in even better order: the advantages of canonical correspondence analysis. Ecology, 74: 2215-2230.
[25]. Ozkan, K., Gulsoy, S., Aerts, R., and Muys, B. (2010). Site properties for Crimean juniper (Juniperus excelsa) in semi-natural forests of south western Anatolia, Turkey. Journal of Environmental Biology, 31: 97-100.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار