تأثیر اندازه باران بر باران‌ربایی توده کاج تهران در منطقه نیمه‌خشک (مطالعه موردی: پارک چیتگر)

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

2 استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

باران‌ربایی جزء مهم تعادل آبی جنگل‌کاری‌ها در مناطق نیمه‌خشک محسوب می‌شود. این مطالعه با هدف اندازه‌گیری میزان باران‌ربایی طی فصول مختلف در توده جنگل‌کاری‌شده کاج تهران (Pinus eldarica Medw.) و تأثیر اندازه باران بر آن واقع در پارک جنگلی چیتگر تهران انجام شد. میانگین سالیانه بارندگی و درجه حرارت منطقه مورد مطالعه به ترتیب 6/267 میلی‌متر و 2/17 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. میزان بارندگی در هر بارش با استفاده از شش عدد جمع‌آوری کننده که در یک فضای باز مجاور توده نصب شده بودند، اندازه‌گیری گردید. برای اندازه‌گیری میزان تاج‌بارش، تعداد 45 جمع‌آوری کننده در زیر توده به‌طور تصادفی نصب گردید و اندازه‌گیری‌ها از مهر 1388 تا اردیبهشت 1389 انجام شد. از 30 بارندگی اندازه‌گیری شده با مجموع عمق 8/164 میلی‌متر، 2/61 میلی‌متر آن (به طور میانگین 4/61 درصد از بارندگی در هر بارش) به باران‌ربایی اختصاص یافت. در این مدت، در فصل پاییز، زمستان و بهار (تا اواسط اردیبهشت) به ترتیب 11، 10 و 9 مورد باران با اندازه تجمعی 6/43، 6/72 و 6/48 میلی‌متر ثبت شد که از این مقادیر متوسط باران‌ربایی به ترتیب 8/65، 1/55 و 9/62 درصد از بارندگی برآورد شد. نتایج این مطالعه، روابط قوی بین باران‌ربایی و اندازه باران را نشان داد به طوری که با افزایش اندازه باران، سهم باران ربایی یا نسبت باران‌ربایی به بارندگی در هر بارش، کاهش نشان می‌دهد. باران‌ربایی بخش قابل توجهی از بارندگی در هر بارش را در توده جنگل‌کاری شده کاج تهران به‌ خود اختصاص می‌دهد و از آنجاییکه آب عامل محدود کننده استقرار و رشد جنگل ...

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rainfall size and interception of a Pinus eldarica afforestation in a semi-arid climate zone (Chitgar Forest Park)

نویسندگان [English]

  • w w 1
  • q q 2
  • w w 2
  • w w 2
1
2
چکیده [English]

Rainfall interception loss (I) is an important component of water balance in arid and semi-arid climate zones. The goal of this project was to quantify interception of different seasons and to determine the role of rainfall size in controlling interception in a mature semi-arid Pinus eldarica Medw. afforestation in Chitgar Forest Park near Tehran, Iran, where mean annual precipitation, and air temperature are 267.6 mm and 17.2?C, respectively. The gross rainfall (GR) was measured based on average records of six manual collectors installed in an open area adjacent to the stand and throughfall (TF) was collected by means of forty five manual collectors, similar to GR collectors, placed randomly beneath the canopy. Interception was calculated as the difference between GR and TF. Measurements were recorded based on rainfall events from September, 2009 to May, 2010. For the study period with 30 recorded rainfall events, GR and rainfall interception loss (I) totaled 164.8 and 61.2 mm respectively. The ratio of I:GR had a range of 19.5% to 100%, with 61.4% as the average value. During this period, the cumulative GR depths of 11, 10, and 9 rainfall events in autumn, winter, and spring were 43.6 mm (I= 65.8%), 72.6 (I= 55.1%), 48.6 mm (I= 62.9%), respectively. On the event scale, there was a strong logarithmic correlation between I:GR and GR in all seasons. As the size of rainfall events increased, the ratio of I:GR decreased. The results demonstrated that intercepted rainfall represents a considerable portion of GR in P.eldarica afforested ...

کلیدواژه‌ها [English]

  • afforestation
  • Chitgar forest park
  • Pinus eldarica
  • Rainfall interception
  • Rainfall size
  • Semi-arid climate zone